[Đà Nẵng] Tìm hướng đi cho công nghiệp văn hóa
Trong bối cảnh tìm kiếm động lực phát triển mới, công nghiệp văn hóa được kỳ vọng góp phần mở ra hướng đi cho Đà Nẵng. Theo các chuyên gia, để lĩnh vực này tạo đột phá, thành phố cần dịch chuyển từ hoạch định chính sách sang hành động cụ thể, gắn đào tạo, nghiên cứu với yêu cầu của thị trường và thực tiễn.
.png)
Định hình trụ cột văn hóa
Theo Tiến sĩ Ngô Thị Hường, Trưởng ngành Việt Nam học (Trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng), phát triển công nghiệp văn hóa phải song hành cùng du lịch bền vững và lấy cộng đồng địa phương làm trọng tâm. Thành phố cần xác định rõ loại hình du lịch cùng phân khúc khách hàng mục tiêu, tập trung vào những trụ cột văn hóa đặc thù, khó sao chép như thời trang, điện ảnh, lễ hội và ẩm thực.
Bà Hường nhấn mạnh, phát triển bền vững đòi hỏi tư duy chiến lược dài hạn dựa trên hệ thống dữ liệu liên ngành. Thành phố cần thiết lập khung pháp lý vững chắc để bảo tồn bản sắc địa phương, thực thi các cam kết môi trường thực chất và đo lường hiệu quả bằng bộ chỉ số cụ thể. Quan trọng hơn, thương hiệu đô thị phải được kiến tạo từ chính những câu chuyện tự thân của cộng đồng.
Ở góc độ quản lý, bà Hà Thị Ánh Tuyết, Phó Trưởng phòng Khoa học và Sở hữu trí tuệ (Sở Khoa học và Công nghệ), cho biết Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa đến năm 2030, tầm nhìn 2045, với mục tiêu đưa lĩnh vực này trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Hiện nay, phạm vi ngành đã mở rộng từ điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, xuất bản sang thiết kế sáng tạo, thời trang, trò chơi điện tử và nội dung số.
Để triển khai hiệu quả, bà Tuyết cho rằng Đà Nẵng cần chú trọng kiến tạo các không gian sáng tạo, thúc đẩy liên kết đào tạo với doanh nghiệp, ứng dụng công nghệ vào toàn bộ chuỗi giá trị văn hóa và đẩy mạnh quảng bá các sản phẩm đặc trưng địa phương.
Phân tích từ thực tiễn quản lý di sản, ông Võ Văn Thắng, nguyên Giám đốc Bảo tàng Điêu khắc Chăm, nhận định một trong những hạn chế lớn hiện nay là quy trình ban hành chính sách còn chậm, trong khi nguồn lực thực thi chưa tương xứng.
Theo ông, các cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng), cần thâm nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị công nghiệp văn hóa. Không chỉ dừng lại ở nghiên cứu và đào tạo, nhà trường nên đóng vai trò tư vấn chiến lược và trực tiếp hiện thực hóa các đề án cụ thể. Những lĩnh vực như điện ảnh, sản xuất nội dung hay kể chuyện văn hóa địa phương sẽ mang lại tiềm năng lớn nếu được tổ chức bài bản và phát triển thành chuỗi hoạt động bền vững.
Đào tạo gắn với nhu cầu thực tiễn
Từ thực tiễn hoạt động thiết chế văn hóa, bà Ngô Thị Bích Vân, Phó Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng, đánh giá so với Hà Nội hay Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng hiện vẫn trong giai đoạn khởi động công nghiệp văn hóa. Thị trường lao động đang ưu tiên các nhóm ngành chuyên môn sâu như bảo tàng học, quản lý di sản; trong khi sinh viên ngành văn hóa – lịch sử nếu thiếu định hướng sớm sẽ gặp nhiều rào cản khi gia nhập thị trường.
Bà Vân đề xuất cần chuẩn hóa chương trình đào tạo theo tiêu chuẩn quốc tế, tăng cường thời lượng thực tập tại các thiết chế văn hóa và gắn kết đào tạo với các dự án thực tế. Việc tạo điều kiện để sinh viên tham gia dự án cộng đồng, kết nối với các nguồn tài trợ trong và ngoài nước sẽ góp phần hình thành đội ngũ nhân lực sáng tạo tiềm năng ngay từ sớm.
Đồng quan điểm, bà Đinh Thị Trang, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học – Nghệ thuật thành phố, cho biết Đà Nẵng sở hữu dư địa sáng tạo dồi dào với hơn 1.400 hội viên thuộc nhiều lĩnh vực giàu tiềm năng như điện ảnh, âm nhạc, mỹ thuật và nghệ thuật biểu diễn. Đặc biệt, thành phố có lợi thế cạnh tranh lớn ở mảng phim tài liệu với nhiều tác phẩm đạt giải thưởng danh giá trong nước và quốc tế.
Tuy nhiên, bà Trang cũng chỉ ra rằng công tác đào tạo nhân lực hiện nay vẫn chưa bắt nhịp được với nhu cầu thực tế. Một “điểm nghẽn” đáng chú ý là sự thiếu hụt các chương trình đào tạo điện ảnh, truyền hình tại địa phương, cùng với đó là sự vắng bóng của các cơ chế cụ thể về đặt hàng, tài trợ và hỗ trợ cho các dự án văn hóa – sáng tạo.
.jpg)
PGS.TS Võ Văn Minh, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm, nhận định thách thức lớn nhất hiện nay là sự thiếu gắn kết giữa các ngành và lĩnh vực. Tuy nhiên, xu hướng hội tụ liên ngành ngày càng rõ nét đang mở ra những cơ hội mới. Việc nhà trường tái cấu trúc tổ chức thời gian qua chính là bước đi chiến lược nhằm tạo không gian hội tụ, thúc đẩy phối hợp triển khai các hoạt động chuyên môn sâu.
Theo PGS.TS Võ Văn Minh, Đà Nẵng có lợi thế về nguồn lực tập trung trong khối đào tạo và nghiên cứu. Hiện nhà trường có hai dự án trọng điểm đang chuẩn bị đầu tư là dự án công nghệ giáo dục – văn hóa và dự án chuyển đổi số. Khi đi vào vận hành, các dự án này không chỉ phục vụ giáo dục mà còn mở ra dư địa phát triển cho các lĩnh vực liên quan như điện ảnh, truyền thông và sản xuất nội dung.
PGS.TS Võ Văn Minh khẳng định, nếu thực hiện hiệu quả mô hình liên kết “ba nhà” (nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp), các cơ sở đào tạo có thể trở thành hạt nhân kết nối, đồng hành cùng thành phố trong lộ trình chuyển hóa ý tưởng sáng tạo thành những sản phẩm văn hóa cụ thể.
