Quy định chưa rõ ràng, chồng lấn khiến doanh nghiệp loay hoay
Nhiều quy định trong Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại… còn chưa rõ ràng, chồng chéo với các quy định khác, khiến doanh nghiệp luôn có nguy cơ bị xử phạt…
Theo VCCI, quy định về hành vi vi phạm trong Dự thảo cần rõ ràng
Bộ Công Thương đang lấy ý kiến góp ý cho Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo quy định tại Nghị định 17/2022/NĐ-CP.
QUY ĐỊNH VỀ HÀNH VI VI PHẠM CHƯA RÕ RÀNG
Góp ý dự thảo, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng quy định về hành vi vi phạm trong Dự thảo chưa rõ ràng.
Dự thảo quy định các hành vi vi phạm và mức xử phạt, nhưng miêu tả một số hành vi mơ hồ, không có cơ sở để xác định cụ thể. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ doanh nghiệp không biết thực hiện như thế nào để đảm bảo không vi phạm.
Chẳng hạn, hành vi văn bản uỷ quyền hoặc thuê bên thứ ba thực hiện liên quan đến thông tin người tiêu dùng, nhưng văn bản quy định không rõ phạm vi, trách nhiệm của mỗi bên trong việc bảo vệ thông tin người tiêu dùng (Điều 46.1.b Dự thảo): Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 không có quy định cụ thể văn bản uỷ quyền phải quy định phạm vi, trách nhiệm gì và mức độ chi tiết các nghĩa vụ này như thế nào, cho nên khó có căn cứ để doanh nghiệp và cơ quan nhà nước xác định là văn bản nào không rõ.
Hành vi không tạo điều kiện để người tiêu dùng tiếp cận quy tắc bảo vệ thông tin (Điều 46.1.e Dự thảo): Điều 17 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 không quy định gì về nghĩa vụ này, mà chỉ quy định doanh nghiệp có trách nhiệm công khai và thông báo trước cho người tiêu dùng. Hơn nữa, không rõ căn cứ nào để xác định như thế nào là tạo điều kiện và khi nào là không?
Hành vi thiết lập phương thức không rõ ràng để nhận được sự đồng ý của người tiêu dùng (Điều 46.1.i Dự thảo): Luật Bảo vệ người tiêu dùng không có miêu tả cụ thể phương thức đồng ý cần phải có những nội dung như thế nào là rõ ràng. Quy định xử phạt với hành vi này có nguy cơ khiến doanh nghiệp lúc nào cũng có rủi ro bị xử phạt.
Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ các nội dung trên. Đồng thời, rà soát lại các quy định trong Dự thảo để đảm bảo miêu tả hành vi vi phạm chính xác, rõ ràng, cụ thể.
Ngoài ra, theo VCCI quy định về hành vi vi phạm hành chính chưa phù hợp về bản chất. Cụ thể, Điều 49.1.a Dự thảo quy định xử phạt doanh nghiệp nếu ngôn ngữ trong hợp đồng không rõ ràng hoặc không dễ hiểu.
VCCI cho rằng các nội dung trong hợp đồng, về bản chất, thuộc về pháp luật dân sự, không phải pháp luật về quản lý nhà nước, nên việc xếp vào vi phạm hành chính là chưa phù hợp với Điều 2.1 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012.
Hơn nữa, theo phản ánh của doanh nghiệp, ngôn ngữ có tính đa nghĩa và việc diễn giải ý nghĩa luôn tuỳ thuộc vào cá nhân mỗi người đọc. Nếu quy định như vậy, doanh nghiệp luôn có nguy cơ bị xử phạt vì một điểm nhỏ trong hợp đồng. Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định này.
QUY ĐỊNH CÓ NGUY CƠ CHỒNG LẤN VỚI CÁC QUY ĐỊNH KHÁC
Ở một góc độ khác, VCCI cho rằng Điều 45a Dự thảo quy định xử phạt hành chính với hành vi không báo cáo với doanh nghiệp xuất khẩu gạo. Tuy nhiên, quy định này có nguy cơ chồng chéo với Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 107/2018/NĐ-CP. Dự thảo này cũng bổ sung một chế tài với doanh nghiệp không báo cáo là thu hồi giấy phép. Do vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc lại các nội dung giữa hai dự thảo, đảm bảo tính thống nhất giữa các văn bản.
Bên cạnh đó, Điều 45a.1 Dự thảo quy định chế tài xử phạt có thể được xem là tương đối nặng. Doanh nghiệp xuất khẩu gạo có nhiều loại báo cáo, với tần suất báo cáo rất dày (theo tuần, theo tháng, theo quý, hàng năm). Vì vậy, theo VCCI, cơ quan soạn thảo cân nhắc sửa đổi quy định này, có thể sửa đổi theo hướng nếu doanh nghiệp lỡ bao nhiêu kỳ báo cáo sẽ bị tính một lần vi phạm.
Tại Điều 46.1.g,i,k,l,m,n,o, Dự thảo quy định xử phạt với hành vi vi phạm về bảo vệ thông tin người tiêu dùng. Theo phản ánh của doanh nghiệp, các mô tả hành vi này cũng tương tự như một số mô tả hành vi trong Dự thảo Nghị định xử phạt vi phạt hành chính trong lĩnh vực an ninh mạng (liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân) do Bộ Công an đang soạn thảo.
Khi đó, có nguy cơ cùng một hành vi vi phạm nhưng bị xử phạt vi phạm hành chính bởi 2 cơ quan khác nhau, theo 2 văn bản khác nhau, không phù hợp với Điều 3.1.d Luật Xử phạt vi phạm hành chính. Chính vì vậy, cơ quan soạn thảo nên cân nhắc lại nội dung giữa hai dự thảo, đảm bảo tính thống nhất giữa các văn bản.
Không chỉ vậy, VCCI đề xuất cơ quan soạn thảo cân nhắc lại cách thiết kế quy định xử phạt vi phạm hành chính với nền tảng số trung gian. Bởi theo VCCI, Dự thảo đang quy định khung mức phạt khác nhau đối với cùng một hành vi vi phạm: nền tảng số trung gian quy mô lớn có mức phạt lớn hơn (gấp 2-3 lần) so với nền tảng số trung gian.
VCCI cho rằng không thể chắc rằng, với một hành vi vi phạm, nền tảng số quy mô lớn luôn có tác động lớn hơn nền tảng số, ví dụ không cung cấp thông tin của người bán theo yêu cầu, thì việc không cung cấp cho 1 người dùng là có tác động như nhau, bất kể nền tảng nào.
Bên cạnh đó, Dự thảo quy định mức phạt rất nặng với các hành vi không thiết lập kho lưu quảng cáo, công khai thuật toán, đánh giá sử dụng giải pháp tự động, trí tuệ nhân tạo. Nhưng theo phản ánh của doanh nghiệp, đây là quy định rất mới của Luật Bảo vệ người tiêu dùng 2023 và chưa có hướng dẫn cụ thể để doanh nghiệp tuân thủ.
