Những gam màu sáng trong bức tranh kinh tế nửa đầu năm
Theo báo cáo “Kinh tế – Xã hội tháng 5 và 5 tháng đầu năm 2025” của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), bức tranh kinh tế Việt Nam đang xuất hiện nhiều gam màu sáng: sản xuất công nghiệp phục hồi nhanh, kim ngạch xuất – nhập khẩu tiếp tục bứt phá, du lịch hồi phục mạnh, doanh nghiệp khởi sắc và kiểm soát lạm phát hiệu quả.
Sản xuất phục hồi, doanh nghiệp khởi sắc
Báo cáo của Cục Thống kê cho biết, trong 5 tháng đầu năm 2025, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tăng 8,8% so với cùng kỳ năm trước – cao hơn mức 7,1% của cùng kỳ 2024. Đây là tín hiệu tích cực sau năm dịch bệnh, cho thấy lĩnh vực sản xuất đang trở lại đà tăng mạnh.
Trong lĩnh vực dịch vụ, chỉ riêng tháng 5, lượng khách quốc tế đến đạt 1,53 triệu lượt, dù giảm 7,6% so với tháng trước nhưng vẫn tăng 10,5% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 5 tháng, Việt Nam đã đón 9,2 triệu lượt khách quốc tế, tăng 21,3% so với cùng kỳ. Doanh thu dịch vụ lưu trú – ăn uống tăng 15,2%, trong khi du lịch lữ hành tăng 24,7%. Các địa phương như TP.HCM (+30,4%), Hà Nội (+22%), Đà Nẵng (+19,9%) đều có mức tăng cao, phản ánh hiệu quả chiến lược phục hồi du lịch của Nhà nước và địa phương.
Bên cạnh đó, kim ngạch thương mại tiếp tục là động lực quan trọng và là điểm sáng trên bức tranh kinh tế. Theo Cục Thống kê, tổng kim ngạch xuất – nhập khẩu 5 tháng đầu năm đạt 355,79 tỷ USD, tăng 15,7% so với cùng kỳ. Trong đó, xuất khẩu đạt 180,23 tỷ USD, tăng 14%, nhập khẩu đạt 175,56 tỷ USD, tăng 17,5%, xuất siêu đạt 4,67 tỷ USD.
Đáng chú ý, thành phần xuất khẩu chủ lực đến từ khu vực FDI với tỷ lệ chiếm hơn 72%, trong khi khu vực nội địa đóng góp khoảng 27–28%. Theo các chuyên gia kinh tế, đây vừa là sức mạnh, vừa là thách thức khi Việt Nam cần tăng cường năng lực cho doanh nghiệp trong nước trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Một điểm sáng không thể không kể đến trong 5 tháng đầu năm là sự đồng hành mạnh mẽ từ cả đầu tư công và đầu tư nước ngoài. Vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước đạt 221,8 nghìn tỷ đồng, tăng 17,5%, một bước nhảy vọt so với mức tăng 3,9% cùng kỳ năm 2024, phản ánh nỗ lực tăng tốc giải ngân và thúc đẩy hạ tầng nền tảng. Trong khi đó, tại “mặt trận” thu hút vốn ngoại, Việt Nam tiếp tục tạo bất ngờ với tổng vốn FDI đăng ký đạt 18,39 tỷ USD, tăng tới 51,2% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, vốn điều chỉnh tăng thêm lên đến 8,52 tỷ USD, gấp 3,4 lần, minh chứng cho sự tin tưởng ngày càng lớn của nhà đầu tư vào môi trường đầu tư Việt Nam.
Ngoài ra, lĩnh vực doanh nghiệp cũng có tín hiệu tích cực khi trong 5 tháng đầu năm, có 66,8 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, tạo 453,9 nghìn lao động mới, tương ứng tăng 0,6% về số DN và 6,2% về lao động so với cùng kỳ. Đồng thời, có thêm 45 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, nâng tổng số doanh nghiệp đăng ký mới và quay lại lên 111,8 nghìn, tăng 11,3% so với cùng kỳ.
Việc xuất khẩu phụ thuộc nhiều vào FDI là điểm yếu mà chúng ta cần đẩy mạnh khắc phục.
Theo TS. Nguyễn Minh Phong – chuyên gia kinh tế, bức tranh kinh tế 5 tháng đầu năm 2025 hiện hữu nhiều gam màu tươi sáng từ sự phục hồi mạnh mẽ của công nghiệp và dịch vụ, xuất – nhập khẩu bứt phá cho đến sự hồi sinh của doanh nghiệp và vĩ mô ổn định. Đây là nền tảng vững chắc để Việt Nam hướng tới mục tiêu tăng trưởng cao hơn trong năm nay.
Đồng quan điểm, TS. Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Thành phố Hà Nội cho hay, tuy còn nhiều thách thức và rủi ro phía trước, nhưng những điểm sáng này cho thấy bức tranh kinh tế đang dần đi đúng hướng trong bối cảnh toàn cầu nhiều bất ổn. Nền tảng vĩ mô ổn định và dòng vốn tích cực đang tạo đà cho tăng trưởng nửa cuối năm.
Cấp bách tăng nội lực cho doanh nghiệp Việt
Dự báo về nửa cuối năm 2025, các chuyên gia kinh tế cho rằng, nước ta sẽ tiếp tục chứng kiến sức bật từ công nghiệp và thương mại. “Ngành chế biến, chế tạo, xuất khẩu hàng hoá tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng toàn nền kinh tế. Sự khởi sắc của IIP và nhu cầu toàn cầu phục hồi đang tạo lợi thế cho tăng trưởng kinh tế trong nửa cuối năm”, TS. Nguyễn Minh Phong nhận định.
Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, nửa cuối năm, lạm phát được kiểm soát ổn định nhờ CPI tăng vừa phải. Việc thu hút FDI mạnh và giải ngân đầu tư công giúp duy trì bù đắp đà giảm dịch vụ sau giãn cách.
Trong 5 tháng, CPI mới tăng 3,21%, nhưng áp lực giá nhiên liệu, dịch vụ công có thể tăng vào cuối năm. Việc giữ CPI dưới 4% đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và tiền tệ. Các mặt hàng chiến lược như điện, xăng dầu, học phí…cần có lộ trình điều chỉnh phù hợp, tránh gây sốc giá. Bên cạnh đó, nguồn cung lương thực, thực phẩm phải được đảm bảo ổn định.
Tăng trưởng kinh tế không chỉ cần cao mà còn cần chất lượng. Điều này đòi hỏi cải cách thể chế thực chất, số hóa dịch vụ công, cắt giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và nâng cao năng suất lao động. Khu vực kinh tế số – bao gồm thương mại điện tử, công nghệ tài chính và trí tuệ nhân tạo – cần được định vị là động lực mới cho tăng trưởng.
Đáng chú ý, TS Phong đánh giá cụ thể, việc xuất khẩu phụ thuộc nhiều vào FDI là điểm yếu mà chúng ta cần đẩy mạnh khắc phục. Đây là thời điểm cần hỗ trợ doanh nghiệp nội địa nâng cao năng lực sản xuất, chất lượng và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
“Để duy trì đà này, cần chú ý các giải pháp như đẩy mạnh chuyển đổi công nghệ cho doanh nghiệp nội địa, duy trì thu hút FDI chất lượng, cải thiện môi trường kinh doanh và kiểm soát lạm phát hợp lý….”, ông Phong nhấn mạnh.
Còn theo TS. Mạc Quốc Anh, thời gian tới, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa cần đi vào thực chất, đặc biệt là tiếp cận tín dụng, quỹ bảo lãnh vay vốn, ưu đãi thuế và chuyển đổi số. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn bất ổn, cần bàn tay hỗ trợ của Chính phủ trong việc củng cố các thị trường truyền thống và mở rộng thị trường xuất khẩu cho doanh nghiệp…/.
