‘Cần sớm có một Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại Đà Nẵng’
Phát triển vùng kinh tế trọng điểm còn nhiều hạn chế
Tại Diễn đàn Kinh tế – Tài chính 2023 với chủ đề “Huy động các nguồn lực phát triển nhanh, bền vững vùng kinh tế trọng điểm miền Trung” do Thời báo Tài chính Việt Nam phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tại Đà Nẵng (VCCI Đà Nẵng) tổ chức (chiều 17/3), ông Nguyễn Tiến Quang, Giám đốc VCCI Đà Nẵng cho hay, vùng kinh tế trọng điểm miền Trung (KTTĐMT) với vai trò, vị trí rất quan trọng, Đảng nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách để phát triển. Bên cạnh đó chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp, người dân đã có nhiều nỗ lực “thoát khó, thoát nghèo” để vươn lên nhưng kinh tế khu vực này vẫn còn nhiều hạn chế về tốc độ phát triển còn chậm, quy mô kinh tế còn nhỏ, tính bền vững chưa cao…
“Cộng đồng kinh doanh tại vùng KTTĐMT còn gặp nhiều khó khăn bởi những yếu tố quy mô, sức mua thị trường còn thấp, quy mô doanh nghiệp có xu hướng nhỏ hóa khi số vốn, số lao động đăng ký của các doanh nghiệp thành lập mới hằng năm ngày càng giảm, dịch vụ hỗ trợ kinh doanh tại khu vực chưa theo kịp nhu cầu phát triển cho dù khu vực này có nhiều cảng biển, cảng hàng không và là trung điểm giao thông đường bộ của cả nước nhưng chi phí logistic còn cao. Cùng với đó, dịch vụ hỗ trợ kinh doanh chưa phát triển, nguồn nhân lực cao cấp còn thiếu…”, ông Quang thông tin.
Tương tự, TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính – tiền tệ quốc gia nhìn nhận, việc phát triển kinh tế – xã hội tại vùng KTTĐMT còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân là do xuất phát điểm thấp, địa hình phức tạp, trải rộng ảnh hưởng đến tổ chức không gian phát triển kinh tế – xã hội vùng. Hệ thống thể chế chưa phù hợp với thực tiễn phát triển của vùng.
“Tư duy “kinh tế địa phương” lấn át tư duy “kinh tế vùng”, liên kết Vùng bị động, chưa mang tính tổng thể. Chưa có quy hoạch thay thế quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng KTTĐMT, vì thế hầu hết các chỉ tiêu giai đoạn 2016-2020 đều chưa đạt. Ngoài ra, chưa có chính sách, cơ chế đủ mạnh, hiệu quả để tạo đột phá cho Vùng và các địa phương (mới có một số cơ chế, ưu đãi cho Đà Nẵng, Huế). Còn hạn chế về năng lực, kinh nghiệm quản lý và phát triển cơ sở hạ tầng”, TS. Cấn Văn Lực thông tin.
TS.Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ cho rằng, còn nhiều khó khăn để phát triển kinh tế của vùng.Trong khi đó, TS. Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ cũng cho biết, nguyên nhân dẫn đến vùng KTTĐMT chưa phát triển là vì đang không có một nhạc trưởng. Thứ hai, các địa phương trong vùng vẫn còn tư duy quy hoạch theo các tỉnh.
Tiếp theo là xuất phát điểm khu vực miền Trung thấp hơn xuất phát điểm tính bình quân của cả nước. Vì thế cho nên huy động vốn cũng khó, nguồn nhân lực khó, cơ sở hạ tầng khó hơn.
Và cái thứ tư là vị trí địa lý của miền Trung chúng ta chưa tận dụng được là kinh tế biển, các khu du lịch. Chúng ta nhìn vào các trung tâm du lịch đầu tư vào miền Trung chiếm được bao nhiêu phần trăm từ du lịch mà mẹ thiên nhiên ban cho.
Cuối cùng, TS. Nguyễn Đức Kiên cho rằng, bản thân lãnh đạo của các tỉnh trong khu vực miền Trung cần phải có một góc nhìn năng động hơn nữa, tinh tế hơn nữa, hãy trở thành người yêu miền Trung nhất.
Giải pháp cho vùng KTTĐMT “cất cánh”
Để phát triển vùng KTTĐMT, TS. Cấn Văn Lực lưu ý, cần có mối liên kết giữa các địa phương trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, các địa phương không nên chỉ thực hiện một mình. Ở nhiều góc độ, các tỉnh, thành phải liên kết thật chặt, cùng nhau phát triển để đưa toàn Vùng đi lên.
“Các lĩnh vực kinh tế, du lịch, y tế, logictics, khoa học công nghệ… các địa phương cần phải phối hợp với nhau để cùng triển khai, bổ trợ nhau, từ đó thu hút nguồn lực từ các địa phương khác”, TS. Lực nói và nhắc về vấn đề Trung tâm tài chính, cần sớm có một Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại Đà Nẵng, chứ không phải của Đà Nẵng.
TS. Nguyễn Thanh Nga, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính (Bộ Tài chính) gợi ý một số nhóm giải pháp nhằm huy động nguồn lực cho phát triển vùng KTTĐ miền Trung gồm: Giải pháp về huy động nguồn lực tài chính và giải pháp về phân bổ nguồn lực tài chính để phát triển vùng.
TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính – tiền tệ quốc gia. Ảnh: Thành Vân.“Cần rà soát, nghiên cứu và hoàn thiện hệ thống các văn bản pháp luật về tài chính có tính đến yếu tố đặc thù của vùng, qua đó giải quyết những nút thắt, giúp huy động tối đa nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế – xã hội của cả nước nói chung và vùng KTTĐMT nói riêng.
Song song với đó, hoàn thiện chính sách thu gắn với cấu lại thu ngân sách Nhà nước theo hướng bao quát toàn bộ các nguồn thu, nhất là các nguồn thu mới, phù hợp với thông lệ quốc tế, tăng tỷ trọng thu nội địa, khai thác tốt thu thuế từ tài nguyên đi cùng với công tác bảo vệ môi trường”, TS. Nga cho biết.
Theo TS. Nga, cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các chính sách ưu đãi về thuế, phí theo hướng thu hẹp lĩnh vực ưu đãi nhưng tập trung và có mức ưu đãi cho doanh nghiệp, dự án đầu tư phát triển ngành công nghiệp, dịch vụ mũi nhọn của vùng; tiếp tục rà soát lại các ưu đãi về thuế, phí, tín dụng để khuyến khích đầu tư phát triển, đồng thời thu hút các dự án đầu tư ở các lĩnh vực là thế mạnh của vùng (công nghiệp, công nghiệp phụ trợ, dịch vụ…).
Đối với nhóm giải pháp về phân bổ nguồn lực tài chính để phát triển vùng, TS. Nga đề xuất, cần tiếp tục nghiên cứu ban hành định mức phân bổ ngân sách (bao gồm định mức chi đầu tư và chi thường xuyên) đảm bảo nguồn lực phát triển kinh tế – xã hội cho các tỉnh, thành phố thuộc vùng.
“Tập trung nguồn vốn ngân sách nhà nước đầu tư các công trình trọng điểm có sức lan tỏa lớn và giải quyết các vấn đề phát triển vùng và liên vùng; cần đẩy mạnh hoạt động xã hội hoá các lĩnh vực (giáo dục, đào tạo, y tế,…) ở các địa bàn có lợi thế, dành phần kinh phí ngân sách hỗ trợ cho các vùng nghèo, khó khăn; khuyến khích việc huy động các nguồn lực trong xã hội cho đầu tư phát triển sự nghiệp công…”, TS. Nga cho hay.
